landinfo Sri Lanka

Bevolking, taal en cultuur

Op dit druppelvormige eiland in de Indische Oceaan wonen zo'n 21 miljoen mensen. Het merendeel (ongeveer driekwart) van de bevolking behoort tot de Singalezen, een etnische groep die rond de vijfde eeuw in Sri Lanka aankwam. De grootste minderheidsgroep wordt gevormd door de Tamils, een volk dat tegenwoordig ongeveer 15 procent van de bevolking uitmaakt. Andere minderheden zijn de Sri Lankaanse Moren, die afstammen van Arabische handelslieden, Sri Lankaanse Maleiers en Europees-Aziatische Burghers.

De talen van Sri Lanka weerspiegelen deze etnische diversiteit van het eiland. De twee officiële talen van het land zijn het Singalees, een Indo-Europese taal die door de Singalese bevolking wordt gesproken, en het Tamil, een Dravidische taal die door de Tamils in zowel Sri Lanka als in grote delen van Zuid-India wordt gesproken. Daarnaast worden ook het Engels en enkele minderheidstalen door bepaalde bevolkingsgroepen gesproken.

De cultuur van Sri Lanka werd een lange tijd beïnvloed door het Theravada, een boeddhistische leer die ontstond in India en zich later door Zuidoost-Azië verspreidde. Deze invloeden zijn vandaag de dag nog het sterkst aanwezig in het zuiden en het binnenland van Sri Lanka onder de Singalese bevolking. De cultuur in het noorden van Sri Lanka, waar voornamelijk Tamils wonen, lijkt daarentegen sterk op die van Zuid-India. Portugese, Nederlandse en Britse invloeden hebben in de koloniale periode eveneens een stempel gedrukt op de Sri Lankaanse cultuur.

Een belangrijk onderdeel van de Sri Lankaanse cultuur komt tot uiting in de podiumkunsten: verschillende traditionele dans- en muziekstijlen worden op het eiland beoefend. Een beroemd voorbeeld is de vuurdans in Kandy, waaraan traditioneel geklede dansers en danseressen meedoen. De muzikale begeleiding wordt verzorgd door lokale drummers, terwijl de dansers met brandende fakkels in het rond zwaaien.

In de 19e eeuw introduceerden de Britse kolonisten theeplantages op het eiland – nog altijd heeft deze drank een belangrijke plaats in de Sri Lankaanse cultuur. Bezoekers worden over het algemeen met een kop thee verwelkomd en ook bij sociale gelegenheden is thee een onmisbaar element.

Geschiedenis, economie en politiek

Het Koninkrijk Anuradhapura was het eerste koninkrijk van Sri Lanka en regeerde het eiland van 377 v.Chr. tot in de elfde eeuw. In deze Singalese cultuur leefde men op een vegetarisch dieet van melkproducten, rijst, groenten en fruit. Qua architectuur waren zij hun tijd ver vooruit, zoals te zien aan de stoepa's die behoren tot 's werelds grootste premoderne bouwwerken. Bovendien waren deze vroege Sri Lankanen bijzonder bedreven in het manipuleren van natuurlijke waterbronnen. Zij bouwden enorme dammen, waterwerken en irrigatiesystemen.

In 1017 maakte een grootscheepse invasie van de Chola's, een Tamil-dynastie uit Zuid-India, een einde aan het Koninkrijk Anuradhapura. De Tamils verplaatsten de hoofdstad naar Polonnaruwa en regeerden ruim 50 jaar over het eiland, voordat de macht weer in handen kwam van een Singalese koning. In de daaropvolgende eeuwen was Sri Lanka verdeeld in verschillende koninkrijken, zoals het noordelijke Koninkrijk Jaffna en het westelijke Koninkrijk Kotte.

Vanaf de zestiende eeuw vielen Portugezen het land binnen. Zij voerden oorlog met de lokale bevolking en koloniseerden een groot deel van het eiland. Het Koninkrijk Kandy, dat sinds de vijftiende eeuw regeerde over het oostelijke deel van het eiland, wist lange tijd weerstand te bieden tegen de Portugese en later Nederlandse kolonisten.

In de negentiende eeuw viel het Koninkrijk Kandy echter in handen van de Britten, wat het einde betekende van een ruim 2.300 jaar lange Singalese heerschappij over het eiland. De Britten doopten het eiland Ceylon en bouwden de theeplantages die het eiland wereldberoemd zouden maken. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was Brits-Ceylon een belangrijke uitvalsbasis voor het Britse leger in de gevechten tegen Japan.

In 1948 werd Sri Lanka onafhankelijk van de Britten. Onrust tussen de Singalese regering en de rebellengroep Tamiltijgers leidde tot een heftige burgeroorlog in de jaren tachtig – pas in 2009 werd deze oorlog officieel beëindigd. Sri Lanka is een democratische republiek met als staatshoofd een president die iedere zes jaar gekozen wordt.

Sinds 2005 is het per capita inkomen van Sri Lanka verdubbeld en is het percentage van de bevolking dat in armoede leeft gehalveerd. Belangrijke sectoren die bijdragen aan de economische groei van het land zijn toerisme, textielindustrie, landbouw en de export van onder meer thee, kleding en rubber.

In de afgelopen jaren heeft Sri Lanka echter te maken gehad met aanzienlijke uitdagingen. Na het einde van de burgeroorlog in 2009, die bijna drie decennia duurde, ondernam het land een heropbouwproces. Hoewel de economie aanvankelijk een sterke groei doormaakte, kwam Sri Lanka vanaf 2019 in een ernstige economische crisis terecht, die werd verergerd door coronapandemie.

De huidige regering werkt aan een economisch herstelprogramma, waaronder onderhandelingen met het Internationaal Monetair Fonds (IMF) voor financiële steun. De hervormingen zijn gericht op het stabiliseren van de economie, het herstructureren van schulden en het verbeteren van de sociale voorzieningen voor de meest kwetsbare groepen in de samenleving.

Natuur

De oppervlakte van Sri Lanka is bijna even groot als die van Nederland en België samen. Het eiland is grofweg op te delen in drie geologische elementen: de hooglanden in het hart van het eiland, de vlakten daaromheen en de buitenste kuststrook die het eiland omringt. Zeldzame dieren, zoals Aziatische olifanten, lippenberen, waterbuffels en luipaarden, leven in de diverse natuurgebieden van het eiland.

De Centrale Hooglanden van Sri Lanka bestaan uit ruige bergketens en beboste nationale parken. De natuurlijke rijkdom in dit gebied is fascinerend: de regenwouden en hoogvlakten hebben een groot aantal dier- en plantensoorten die nergens anders ter wereld voorkomen. UNESCO heeft de Centrale Hooglanden van Sri Lanka om die reden uitgeroepen tot een hotspot van biodiversiteit.

De hoogste pieken van Sri Lanka liggen in dit gebied. Adam's Peak is bijvoorbeeld een belangrijk pelgrimsoord voor boeddhisten, christenen, hindoes en moslims – verschillende paden leiden naar de top van deze 2.243 meter hoge berg. Tientallen indrukwekkende watervallen zijn te bewonderen in dit bergachtige landschap. Ook ontspringen hier de vele rivieren die door Sri Lanka stromen. Deze waterrijke natuur is een perfecte omgeving voor reptielen en amfibieën, zoals een grote hoeveelheid zeldzame kikkersoorten.

Hoewel er veel rivieren, meren en watervallen te vinden zijn in Sri Lanka, bestaat het grootste deel van het landoppervlak uit relatief droge vlakten en glooiende landschappen. Dit was vroeger het belangrijkste deel van het land waar machtige koninkrijken floreerden. De restanten van deze beschavingen zijn te bewonderen bij oude steden als Anuradhapura, Polonnaruwa en Sigiriya. Deze ruïnes en archeologische vindplaatsen lijken thuis te horen in het natuurlijke landschap en zijn omringd door weelderige nationale parken.

De Sri Lankaanse kustlijn bestaat voornamelijk uit verborgen baaitjes, rotsachtige kliffen en aantrekkelijke stranden. Hoge palmbomen en groene vegetatie groeien langs deze gebieden. Ook zijn er aan de kust verschillende lagunes te vinden, die soms een uniek ecosysteem hebben. Zeeschildpadden, dolfijnen, walvissen en talloze vissoorten leven in de wateren rond het eiland. De zee kan echter vaak ruig zijn waardoor zwemmen niet altijd mogelijk is.